بررسی هیدروژئوشیمیایی آب دریاچه ارومیه در بازه زمانی 2007 تا 2012

نویسندگان

  • جواد درویشی خاتونی کارشناسی ارشد، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران
  • راضیه لک استادیار، پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران
  • علی محمدی دانشجوی دکترا، دانشگاه ETHزوریخ، سوییس
چکیده مقاله:

دریاچه‌ ارومیه بزرگ‌ترین دریاچه‌ فوق شور در جهان است که یک حوضه بسته درون قاره‌ای مستقل با گستردگی حدود 6000 کیلومتر مربع و متوسط ژرفای 6 متر است. از نظر هیدروشیمی منابع آب تأمین کننده حوضه آبریز غالباً تیپ کلروره و سولفاته را نشان می دهد که متأثر از سنگ‌شناسی سازندهای زمین‌شناسی پیرامون دریاچه و حوضه آبریز است. میزان مجموع کلسیم و منیزیم همه آب‌های وارده به دریاچه بیشتر از میزان بی‌کربنات آن است. بررسی هیدروشیمی آب دریاچه ارومیه از سال 2007 تا 2012 با نمونه‌برداری از آب دریاچه انجام شد. در طول این دوره شش ساله، 120 نمونه آب در فصول تر و خشک (فروردین و شهریور) مورد تجزیه قرار گرفت. نتایج نشان می‌دهد که تیپ شورابه دریاچه ارومیه میان سال‌های 2007 تا 2010 تغییرات کمی داشته است. این تغییرات برای سال 2011 بسیار زیاد است و در دوره‌های زمانی کوتاه مدت تغییرات بسیار زیادی در میزان آنیون‌ها و کاتیون‌ها رخ داده است. از سال 2007 تا 2010 تیپ شورابه از نوع  Na-Mg-Clبوده است که قابل مقایسه با دریاچه بزرگ نمک در آمریکا است. از سال 2011 با افزایش قابل توجهی میزان شوری و چگالی آب دریاچه، تیپ شورابه نیز تغییر کرده است. در سال 2011 و 2012 با افزایش میزان سدیم و کلرید محلول و رسیدن به آستانه تبلور مستقیم هالیت از آب دریاچه، با ته نشست نمک در کف و حاشیه دریاچه میزان Na کاهش یافته و بواسطه کاهش میزان Na، میزان منیزیم افزایش یافته و تیپ شورابه از Na-Mg-Cl به Mg-Na-Cl تغییر یافته است. شورابه مسیر IIIB1bنمودار تکامل شورابه ارائه شده توسط Eugster  و Hardie را طی نموده است. در نمودار تکامل شورابه اشاره شده ملاحظه می‌شود که تیپ Na-Mg-Cl مربوط به دوره پیش از خشک شدن دریاچه ارومیه و تیپ Mg-Na-Cl مربوط به دوره خشک می باشد. به نظر می‌رسد این حالت نیز یک حالت گذرا باشد و این دریاچه در نهایت با تبخیر بیشتر، به شوری بالاتر می‌رسد (اکنون شوری دریاچه بیش 400 گرم در لیتر است) و با ته نشست هالیت و سولفات سدیم، به تیپ Mg-SO4-Cl تکامل می یابد. بنا براین نمودار یادشده شامل اندکی تغییر می شود. تیپ فعلی شورابه در مسیرIII2b نمودار تکامل شورابه است. با گذشت زمان اختلاف ترکیب شیمیایی و شوری دریاچه در شمال و جنوب بزرگراه شهید کلانتری بیشتر می‌شود.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

شناسایی و تحلیل روندهای پژوهشی در رشته مهندسی صنایع در مقالات منتشر شده در بازه زمانی 2012 تا 2015 میلادی

در دهه‌های اخیر حجم پژوهشهای صورت‌گرفته در رشتۀ مهندسی صنایع به حدی بالا رفته است که یافتن حوزه‌های کاری جدید در این زمینه نیازمند جست‌و‌جوهای گسترده‌ای در میان انبوهی از مقالات مرتبط است. یکی از اهداف انتشار مقالات مروری شناسایی روندهای پژوهشی و معرفی آنها به پژوهشگران است. تاکنون اغلبمقالات مروری منتشرشده درارتباط‌با حوزه‌های پژوهشی مهندسی صنایع بر یک زمینه‌ خاص متمرکز شده‌اند و مقالات معدودی...

متن کامل

از رامسر تا ارومیه: ابعاد بین‌المللی بحران دریاچه ارومیه

چند سالی است که دریاچه ارومیه در اثر فعالیت‌های توسعه‌ای در حوزه آبریز دچار تغییرات بوم‌شناختی شدیدی شده و با ادامه چنین شرایطی می‌رود که منطقه دچار یک فاجعه زیست محیطی گردد. ابزارهای متعدد حقوقی زیست‌محیطی بین‌المللی وضعیت انواع اکوسیستم‌ها از جمله اکوسیستم تالاب‌ها را مورد توجه قرار داده تعهداتی را متوجه دولت‌های متعاهد نموده‌اند. از سوی دیگر، جامعه بین‌المللی به دلیل آثار فرامرزی وضعیت اکوسی...

متن کامل

مطالعه فیزیکی و شیمیایی آب دریاچه ارومیه

دریاچه اومیه با چیچست در آذربایجان ایران واقع شده و از نظر وسعت بیسمتین دریاچه جهان است. وجود مواد شیمیایی قابل ملاحظه در آب دریاچه مذکور به ویژه ترکیبات با ارزش پتاسیم ومنیزیم امکان استحصال نمک های درون آب دریاچه را به طور جدی مورد توجه قرار داده است. در این مطالعه مجموعا 182 نمونه با توجه به روشهای استاندارد از اعماق ومناطق مختلف دریاچه در دو نوبت بهار (92 نمونه) و پاییز (90 نمونه) تهیه شده د...

متن کامل

آب، امنیت؛ مطالعه موردی دریاچه ارومیه

     ایران، بعلت گسترش شکاف بین منابع آب تجدید پذیر و محدود کشور با تقاضاهای فزاینده برای آب در همه بخش‌ها (اعم ازکشاورزی، صنعت و شهری)، بسرعت به مرحله «بحران آب» رسیده است که اولین پیامد این بحران نیز چالش‌های زیست محیطی است که می‌تواند مسائل و مشکلاتی را در ابعاد امنیتی موجب می‌شود. استان آذربایجان غربی حوضه آبریز در یاچه ارومیه است که محصور بین کوههای سهند و سبلان از شرق و کوههای مرزی ایران ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 24  شماره 95- چینه‌شناسی و رسوب‌شناسی

صفحات  239- 252

تاریخ انتشار 2015-05-22

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023